Ukrayna, dünyadaki en fazla sayıda olan 2500’den fazla, ahşap kiliseye ev sahipliği yapmaktadır. Kiliselerin şekilleri, mükemmel mimarileri, çeşitlilik ve güzelliğin harika bir kombinasyonu ile etkileyicidirler. Ukraynadaki ahşap kiliseler, uyumlu oluşuyla büyülüyor ve ortaya mükemmel bir manzara çıkıyor. Bunlar, ülkemizdeki önemli yerler ve zengin Ukrayna tarihinin şaheserleridir.
2013 yılında Karpatlar’ın 16 ahşap kilisesi UNESCO Dünya Mirası listesine alındı; Bunlardan 8’i Ukrayna’da, diğer 8’i Polonya’da bulunmaktadır. Polonya’da bulunanlar da Ukraynalılar tarafından inşa edildi, ancak tarihi olaylar nedeniyle bu eserler komşu ülkenin topraklarında yer alıyorlar. UNESCO Dünya Mirası statüsü, Ukraynalı şaheserlerin en yüksek anıt koruyucu statüsünü kazanmasını sağladı ve ayrıca dünyanın her yerinden birçok turistin dikkatini çekmiştir. Haydi gelin bu mükemmel eserleri ziyaret edelim ve onları yakından inceleyebileceğimiz Ukrayna turları seçelim.
Drohobych “ahşabın içinde vücut bulmuş şiir”
Drohobych’teki St. George Kilisesi, sadece Lviv bölgesinde değil, tüm Ukrayna’da önemli bir dönüm noktasıdır. Uzmanlar, onu Ukrayna’daki en seçkin üç ahşap şaheser listesine koymuştur. Sanat eleştirmenleri ona “ağaçta vücut bulmuş, baltayla oyulmuş gerçek bir şiir” diyor.
Tüm antik yapılarda olduğu gibi, kilise de tarihçiler arasında tartışma konusu oldu. Yapılış tarihi ve tarihi konusunda ihtilafa düşerler. 15. yüzyılda burada ahşap bir kilise olduğuna dair bir kayıt var, ancak bu sitedeki kilise o zamandan beri yeniden inşa edildi. Dolyna bölgesinin (Ivano-Frankivsk) Nadiiv köyünden monte edilmemiş kilise, tuzla takas edildi ve buraya araçlarla taşındı. Drohobych’e kuruldu ve bazı parçaları yenilendi. Bu olaylar 1657 yılına kadar uzanıyor ve yaşamının başlangıç noktası olarak kabul ediliyor. Buradaki ikonostasis de eskidir. 1666’ya kadar uzanıyor ve duvar resmi 1691’e tarihleniyor. Yerel sanatçı Stefan Medytskyi tarafından yapılmışlar. Bir süre sonra, 1678’de yan kapıya çan kulesi inşa edilmiştir.
Kilise geleneksel üç dişli ve çatı ahşap kiremittendir. Kilisenin kenarları sıra kemerlerle çevrilidir. Sadece Azizlerin yaşamlarını değil, aynı zamanda sosyal yaşamlarını, tüccar portrelerini, alegorik mevsimleri, Mesih’in hanedanlık armalarını, Son Yargının dramasını ve hatta Kıyameti gösteren duvar resimleri iyi korunmuştur.
Şimdi kilise bir müze olarak işlev görüyor ve “Drohobych Land” müzesinin ahşap mimarisini sergiliyor. Bu büyüleyici cevheri “ Drohobych, Medenychi, Nahuievych i” (1 gün) gezisi sırasında görebilirsiniz ve diğe Ukrayna turu ve Lviv turları da inceleyebilirsiniz.
“Mükemmel bir şehirde” Rönesans ahşap kilisesi
Zhovkva Holy Trinity Kilisesi 1720 yılında inşa edilmiştir. Kilisenin yapımında çivi kullanılmamıştır. Tamamı ahşap olup üzeri ahşap kaplamadır. Tarihi kayıtlara göre, kilise mali olarak Polonya-Litvanya Topluluğu kralının oğlu Kostiantyn tarafından sağlanmıştır. O sırada kasabanın sahibi olan III. John Sobieski tarafından da destekleniyordu.
Binanın kendisinin yanı sıra ikonostasis de çok değerlidir. Tarihçiler kiliseden daha eski olduğunu ve 17. yüzyıla tarihlendiğini söylüyorlar. Muhtemelen, yandığında önceki kiliseden kurtarmayı başardılar. İkonostasis, tanınmış Zhovkva oyma ve boyama okulunun ustaları tarafından yapılmıştır. Zanaatkarlar, Ukrayna stilini kutsal temalara uygulayarak öne çıkarttılar. Ukrayna barokunun ikonostasisi, zengin süslü, yontulmuş oyma, yuvarlak ikonlara sahiptir. Holy Trinity ahşap kilisesinin beş katmanlı ikonostasisi, farklı boyutlarda 50 ikonu kapsar.
Bir süre sonra, ahşap kilisenin yanına taş bir ek bina inşa ettiler, pencereler ve portallar gibi bazı unsurları Zhovkva Kalesi’nin yıkılmış bir kulesinden alındı.
Zhovkva, Krekhiv, Stradch (1 gün) gezisinde kiliseye hayran olabilirsiniz .
500 yıllık en eski çömlekçi kilisesi
Potelych Kutsal Ruh Kilisesi, Batı Ukrayna’daki en eski ahşap ibadet yerlerinden biridir. Tarihçiler onu 1502’ye kadar takip ediyor. Kilise, Tatarlar sadece kutsal alanı değil tüm şehri yaktıktan sonra selefinin yerine inşa edildi. Bu ibadethanenin inşasını emredenler, bölgelerinin çok ötesinde tanınan yerel çömlekçilerdi. İkonostasis kiliseden bir asır daha gençtir ve ikonlardan biri olan “Deesis” (1683), ünlü ressam Ivan Rutkoviç tarafından boyanmıştır.
Bohdan Khmelnytsky’nin bu kilisede Tanrı’ya ibadet ettiği söyleniyor. Antik çağda, kilisenin yanına 7 Kazak topu yerleştirildi. İki ahşap gözetleme kulesi günümüze kadar korunmuştur.
Tepede benzer bir ahşap çan kulesine sahip sakral kompleks yer almaktadır. Yakınlarda bir gölet var ve küçük bir köprü kiliseye çıkıyor.
Kutsal alan, “Potelych’ten Zahlyna’ya” (1 gün) gezisine çıkan herkesi büyülüyor.
Boykolar piramidi
Turka bölgesindeki Matkiv köyündeki Boykolar kilisesi, UNESCO listesinde yer alan Ukrayna’daki diğer kiliselerden daha gençtir. Bununla ilgili daha belirgin kayıtlar var: 1837’de inşa edilmiş. İvan Melnykovic ve Vasyl İvanykovic, bu ibadethaneyi inşa eden ustalardır. Ana batı portalında, sol kapıda “Tey swiatyni fundamenta” sağda “Zalozone dnia 21 czerw”, “Roku 1838” yazan yazılar var.
Meryem Ana Kilisesi tipik bir Boykolar tarzında tasarlanmıştır. Köknar ağaçlarına benzeyen çok katmanlı kubbeleri olan üç bölümlü bir tasarıma sahiptir. Çan kulesi daha yeni, 1924’te inşa edildi. Sovyet döneminde halktan kapatıldı. Kilise tekrar açıldığında, onu Aziz Demetrius onuruna kutsadılar ve şimdi UGCC’ye (Ukrayna Rum Katolik Kilisesi) ait.
Kilisenin manzaraya ne kadar uyumlu bir şekilde uyum sağladığına tanık olmak için “ 5 gün boyunca Karpatya yeni keşifleri ” (5 gün/4 gece) gezisine katılabilirsiniz.
Hürrem Sultan Kilisesi
Ivano-Frankivsk bölgesinin en eski ahşap kiliselerinden biri Rohatyn’de bulunuyor. Uzmanlar Kutsal Ruh’un İnişi Kilisesi’nin ne zaman inşa edildiği konusunda ihtilafa düşmektedir, ancak iç duvarda yazılı olan 1598 yılı başlangıç noktası olarak kabul edilmektedir. Kilise kutsal bir yapı değil, daha çok bir müze olmasına rağmen, Rönesans ve Barok dönemi tarzında tasarlanmış ve o zamanın kilise kardeşliği tarafından tasarlanmıştır, Ukrayna’nın en eskisi olarak kabul edilen 1650 tarihli otantik ikonostasise sahiptir.
Müze kilisesinde bazı özgün ikonalar ve ayrıca bölgenin diğer kiliselerinden alınanlar bulunmaktadır. XVI-XIX yüzyıllara tarihlendirilirler. Bu nedenle o dönemlerin ahşap mimarisi ve resimleri müzenin temasını oluşturuyor. Aynı zamanda Ivano-Frankivsk bölgesel sanat müzesinin bir koludur. Kiliseye bağlı çan kulesi daha sonra 19. yüzyılda eklenmiştir. Kiliseyi çevreleyen eski bir mezarlık ve kilisenin kendisinin, diğer Doğuş Kilisesi’ne giden yeraltı gizli geçitlerine sahip olduğu söyleniyor, ama şimdi bunlar kapatılmıştır.
Turlarımıza katılarak bu ibadethanenin inşaatçılarının mükemmel formlarına ve yüksek zevkine şahit olabilirsiniz, bu muhteşem kiliseleri görmek için Ukrayna tatil turu düşünmelisiniz;
Bir başka ilginç şey, daha doğrusu bir efsane, kilisenin papazının, Osmanlı İmparatorluğu padişahı Anastasia Lisowska’nın karısı olan tanınmış Roxelana’nın (veya Hürrem Sultan) babası olduğunu söylüyor. Ancak kişiliği, bu eski ahşap kilisenin kökeninin tarihi kadar, varsayımlara, kurgulara ve hatta romantik literatüre de konu olmuştur.
Opryshky dua ederek kaçıyor
Kolomyia bölgesindeki Nyzhniy Verbizh köyündeki En Kutsal Meryem Ana’nın Doğuşu Kilisesi’nin inşaatı XVIII yüzyılın sonunda başladı. Hikayeler, inşaatının 1808’de eski Dovbush’un arkadaşı, uzun karaciğerli Hryhir Semeniuk köyünde opryshky’nin parası için tamamlandığını söylüyor. Genç yaşının günahlarını haklı çıkarmanın bir yolunu bulmak istediğini söylüyorlar. Bundan önce, 1743’te ahşap çan kulesi inşa edildi. Kilise inşaatı için, Avusturyalı kaiser Hryhoriy’i altın madalya ile ödüllendirdi. 114 yaşında kilisenin yanına defnedilmiştir ve mezarı halen korunmaktadır.
Kilise tamamen ahşap, beş kubbeli ve Hutsul tipindedir. İkonostasis 19. yüzyılın başlarına kadar uzanır. Beş kubbe, İsa Mesih’e ve dört evangeliste adanmıştır. XX yüzyılda kilise metal levhalarla kaplanmıştır. Ancak kutsal alanı UNESCO’nun listesinin en başlarına eklenebilir. Orijinal ahşap tasarımı binaya iade etmek zorunda kalacaklardır. Şimdi kilise, Ukrayna Ortodoks Kilisesi topluluğu yeni ve büyük bir kilise inşa ettiğinden beri halka kapalıdır.
“Hutsul Stonehedge” (2 gün/1 gece) turu yaparak eşsiz kiliseyi görebilirsiniz.
Koyun sürüsünü kurtaran ve Trans-Karpatya’da bir köyü doğuran dişbudak ağaçları. Struk kilisesi
Rakhiv bölgesindeki Yasinia köyündeki İsa’nın Yükselişi Kilisesi (1824) de Hutsul geleneklerini ve mirasını kucaklamaktadır. Bu ibadethanenin diğer adını da duyabilirsiniz – Struk (Strukivska) kilisesi. Hikayeler, kilisenin Struk adlı bir çoban tarafından sürüsünü kurtardığı için bir şükran ifadesi olarak inşa edildiğini söylenir. Dağların ortasında bir koyun sürüsü varken, açık mavi bir gökyüzünden kış geldi. Onları geri döndürmek imkansızdı ve Struk dişbudak korusunda bir koyun barınağı inşa etti. Struk kendisi kışı atlatmak için dağ geçidini geçerek Galiçya köyü Zelene’ye gitti. İlkbaharda oraya geri döndüğünde, kuzuların ekinleriyle birlikte canlı koyunlar buldu. Bir teşekkür jesti olarak buraya bir kilise yaptırdı. Daha sonra, kutsal alanın etrafına bir köy yayıldı. Köy, koyunu Yasinia’yı kurtaran dişbudak ağaçlarının (yaseny) onuruna verildi.
Haç şeklinde inşa edilen kilise, Galiçya sakral mimarisinin etkisiyle Hutsul tarzı tasarımın eşsiz bir örneğidir. 1813’ten kalma 11 metre yüksekliğindeki beyaz ahşap çan kulesi de Trans-Karpatya’nın kutsal mimarisinin mükemmel eserlerinden biridir. Yakılan başka bir köy kilisesinden alınmıştır.
Bu Hutsul şaheserine tanık olmak için “Brynza için Rakhiv’e Gidiş (Drahobrat üzerinden)” (2 gün/1 gece) gezisine çıkabilirsiniz.
Dağ geçidinde yuvalanmış siyah kilise
UNESCO Listesinden bir başka Trans-Karpatya kilisesi, pitoresk manzaraların arka planına karşı Uzhok geçidinin yanında yer almaktadır. Burada Uzh Nehri, etrafındaki idari merkezle kaynağını alır. Velykyi Bereznyi bölgesinin Uzhok köyünden St. Michael kilisesi, 1745 yılında köknar ağacı kütüklerinden inşa edilmiş ve siyah ahşap zona ile kaplanmıştır. Boykos tipinin en ilginç yapısına aittir. Rohatyn’de olduğu gibi, çan kulesi kilisenin gövdesiyle birleşir ve ön kilisenin üzerine yerleştirilen kilisenin kubbesinden dışarı çıkar. Yan binaya 1927’de ayrı bir çan kulesi daha inşa edilmiştir.
Kilisenin içinde ağırlıklı olarak zıt renkler göze çarpıyor: Ön kiliseden başlayarak, kutsal altın dolgulu oyma ikonostasise giden büyük ve iyi aydınlatılmış bir alana adım atıyorsunuz.
Dağ turları ve diğer Ukrayna turları ve Lviv turlarını inceleyevilirsiniz.;
- “ Trans-Carpathia zevkleri ” (2 gün/1 gece)
- “5 gün Karpat yeni keşifleri” (5 gün/4 gece)
- “Trans-Carpathia 15 kilise ve manastırı ” (2 gün) / 1 gece)
Topraklarımızın sembollerini ziyaret edin ve UNESCO Dünya Mirasına eklenen en iyi Ukrayna ahşap kiliselerine hayran kalın.
Çeviren: Ayşenur Demir
